ΤΟ ΕΛΙΞΗΡΙΟ ΤΗΣ ΝΕΟΤΗΤΑΣ

ΝΕΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ

Πρώτο βήμα για το ελιξήριο της νεότητας

Το αναζητούν εδώ και αιώνες απεγνωσμένα, άλλοι κάνοντας ξόρκια και δεήσεις, κι άλλοι κάνοντας πειράματα σε εργαστήρια. Εάν υπήρχε, θα ήταν βεβαίως το πολυτιμότερο πράγμα στον κόσμο. Κάποιοι, πιο ορθολογιστές, το τοποθετούν στη σφαίρα του φανταστικού. Κι όμως, ίσως τελικά να υπάρχει και να βρίσκεται... μέσα μας. Ο λόγος για το ελιξήριο της νεότητας, το οποίο ενδεχομένως να βρίσκεται στο... αίμα.

Το ελιξήριο της νεότητας ενδεχομένως να βρίσκεται στο... αίμα, υποστηρίζουν τρεις νέες επιστημονικές έρευνες κορυφαίων πανεπιστημίων

Οχι μία, ούτε δύο, αλλά τρεις διαφορετικές πανεπιστημιακές έρευνες που δημοσιεύτηκαν ταυτόχρονα την περασμένη Κυριακή στις επιθεωρήσεις «Science» (οι δύο) και «Nature Medicine» (η τρίτη) έρχονται να αναδείξουν την αντιγηραντική-αναζωογονητική δράση που έχει το νέο σε ηλικία αίμα, όταν μεταγγίζεται στο σώμα ενός μεγαλύτερου σε ηλικία οργανισμού.

Ομάδες επιστημόνων από τα αμερικανικά πανεπιστήμια του Χάρβαρντ, του Στάνφορντ και της Καλιφόρνια στο Σαν Φρανσίσκο (UCSF) πραγματοποίησαν σειρά πειραμάτων σε ποντικούς και κατέληξαν όλες στο ίδιο πόρισμα. Διαπίστωσαν πως μεταγγίζοντας αίμα από νέα ποντίκια (ηλικίας τριών μηνών) σε γηραιότερα (ηλικίας 18 μηνών), κατάφεραν να αντιστρέψουν ορισμένα συμπτώματα γήρανσης κάνοντας τα γηραιά τρωκτικά να ξανανιώσουν.

Οι επιστήμονες ακολούθησαν τρεις διαφορετικές οδούς. Πήραν ολικό αίμα, ή πλάσμα αίματος ή μια συγκεκριμένη πρωτεΐνη από το αίμα των νέων ποντικών και τα χορήγησαν στο κυκλοφορικό σύστημα των μεγαλύτερων σε ηλικία τρωκτικών. Και στις τρεις περιπτώσεις τα γηραιά πειραματόζωα κυριολεκτικά αναζωογονήθηκαν. Αυξήθηκε η μυϊκή τους δύναμη, τονώθηκε η αντοχή τους, ενισχύθηκε η μνήμη τους, οξύνθηκε η όσφρησή τους και η καρδιά τους άρχισε να λειτουργεί καλύτερα. Με άλλα λόγια, σαν να κέρδισαν μερικά χρόνια.

Πορίσματα
Σχολιάζοντας τα πορίσματα των ερευνών, η βρετανική εφημερίδα «Guardian» μίλησε για ένα «πιθανό τεράστιο βήμα προς την κατεύθυνση της ανθρώπινης αθανασίας». Αν και υπερβολικά ενθουσιώδης, η εν λόγω πρόβλεψη κρύβει πίσω της μια σειρά από ερωτήματα που βρίσκονται πλέον αναπόφευκτα στα χείλη όλων.

Μπορεί η ίδια διαδικασία να «δουλέψει» και σε ανθρώπους; Μπορεί να συμβάλει στην αντιμετώπιση εκφυλιστικών ασθενειών που συνδέονται με το γήρας όπως είναι για παράδειγμα το Αλτσχάιμερ; Και αν ναι, υπό ποιες προϋποθέσεις; Ποια θα είναι η ιδανική δοσολογία; Πόσο συχνές θα πρέπει να είναι οι μεταγγίσεις; Θα υπάρχουν ενδεχομένως κίνδυνοι και μακροπρόθεσμες παρενέργειες για τον αιμολήπτη; Πάντως οι επιστήμονες δηλώνουν έτοιμοι να πάνε ως το τέλος. Συγκριτικά, αξίζει να σημειωθεί πως ένα ποντίκι ηλικίας 18 μηνών αντιστοιχεί σε έναν άνθρωπο περίπου 70 ετών, και ένα ποντίκι 3 μηνών σε έναν πάνω-κάτω 20άρη.

Ο αστικός μύθος για τον κιθαρίστα των Rolling Stones, Κιθ Ρίτσαρντς, λέει πως κρατιέται ζωντανός χάρη στις συχνές μεταγγίσεις «καθαρού» αίματος.

Οι πρώτες κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους προβλέπεται να ξεκινήσουν μέσα στα επόμενα τρία με πέντε χρόνια, υποστηρίζει η «Guardian». Από την πλευρά του πάντως, ο Τόνι Βις-Κόραϊ, καθηγητής νευρολογίας στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ και υπεύθυνος για μία από τις τρεις έρευνες που είδαν το φως της δημοσιότητας, δήλωσε στη «Washington Post» πως πρόκειται να ξεκινήσει τις πρώτες κλινικές δοκιμές φέτος σε άτομα που πάσχουν από Αλτσχάιμερ. Γι' αυτόν τον σκοπό, έχει προχωρήσει μάλιστα ήδη και στη σύσταση μιας εταιρείας με την επωνυμία «Alkahest» που θα αναλάβει τις έρευνες. Σε γενικές γραμμές, η επιστημονική κοινότητα παρουσιάζεται συγκρατημένα αισιόδοξη. Υπάρχουν ωστόσο και φωνές που προειδοποιούν για πιθανούς κινδύνους. Το νέο αίμα θα μπορούσε για παράδειγμα ίσως να οδηγήσει και σε ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό των κυττάρων αυξάνοντας έτσι το ενδεχόμενο εκδήλωσης καρκίνου.

ΚΑΙ ΜΙΑ ΕΛΛΗΝΙΔΑ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΕΡΕΥΝΗΤΩΝ
Ευεργετικές οι επιδράσεις του νεανικού αίματος στον εγκέφαλο και στην καρδιά

Για τον πάλαι ποτέ ηγέτη της Βόρειας Κορέας Κιμ Γιονγκ Ιλ λέγεται πως προσπαθούσε να κρατηθεί νέος... με αίμα από παρθένες

Τρία πανεπιστήμια (Χάρβαρντ, Στάνφορντ, Καλιφόρνια UCSF). Τρεις διαφορετικές έρευνες. Αλλά ένα και το αυτό συμπέρασμα. Οταν ενισχύονται με δόσεις νέου σε ηλικία αίματος ή παραγώγων του συγκεκριμένου αίματος, τα γηραιά ποντίκια ξανανιώνουν: δυναμώνουν, αποκτούν μεγαλύτερη αντοχή, οξύνεται η όσφρησή τους, αρχίζουν να ακούν καλύτερα, ενισχύεται η μνήμη τους και δυναμώνει η καρδιά τους. Σε αυτό το κοινό συμπέρασμα κατέληξαν οι ερευνητές των αμερικανικών πανεπιστημίων, μεταξύ αυτών και η Ελληνίδα μεταδιδακτορική μοριακή βιολόγος Λήδα Κατσιμπάρδη του Χάρβαρντ. Πιο συγκεκριμένα, η ομάδα του UCSF πήρε πλάσμα από ποντίκια ηλικίας 3 μηνών και το μετάγγισε σε γηραιότερα τρωκτικά ηλικίας 18 μηνών.

Διαπίστωσαν πως η μετάγγιση είχε ιδιαιτέρως ευεργετική επίδραση στον εγκέφαλο των πειραματόζωων-αιμοληπτών, και πως συγκεκριμένα ενίσχυσε - πολλαπλασίασε τις συνδέσεις μεταξύ των νευρώνων στον ιππόκαμπο του εγκεφάλου των ποντικών. Οι επιστήμονες συνέδεσαν την εν λόγω ευεργετική επίδραση με μια πρωτεΐνη που υπάρχει στο αίμα, ονομάζεται CREB (cAMP response element binding protein) και επιδρά θετικά στην ικανότητα μνήμης του εγκεφάλου.

Από την πλευρά τους, οι ερευνητές του Χάρβαρντ εστίασαν περισσότερο σε μια άλλη πρωτεΐνη, την GDF11 (growth differentiation factor 11), η οποία υπάρχει στο αίμα και μειώνεται με την ηλικία. Oταν ωστόσο επιστρέψει στο κυκλοφορικό σύστημα ενός γηραιού οργανισμού, η GDF11 «κάνει θαύματα» καθώς δυναμώνει την καρδιά αλλά και τον σκελετικό μυϊκό ιστό. Το αποτέλεσμα;

Τα ποντίκια γίνονται αυτομάτως πιο δυνατά και αποκτούν μεγαλύτερη αντοχή. Παράλληλα, ωστόσο, η GDF11 δείχνει να «ξυπνά» και τον εγκέφαλο κατά παρόμοιο τρόπο με την πρωτεΐνη CREB. Το μόνο που μένει τώρα είναι να ξεκινήσουν οι μελέτες και σε ανθρώπους. Αλλωστε η GDF11 υπάρχει και στους ανθρώπους.

ΘΡΥΛΟΙ ΚΑΙ ΑΣΤΙΚΟΙ ΜΥΘΟΙ
Από τον Δράκουλα έως τον... Κιθ Ρίτσαρντς

Η αντίληψη (ή πιο σωστά, η υποψία) πως το αίμα των νέων μπορεί να «δώσει ζωή» στους γηραιότερους δεν είναι καινούργια. Κάθε άλλο. Παλαιόθεν πολλοί είχαν συνδυάσει το αίμα με τη δύναμη καθώς και με τη νεότητα. Ο κόμης Δράκουλας της Ρουμανίας συνήθιζε να πίνει αίμα και η κόμισσα Ελίζαμπεθ Μπάθορι της Ουγγαρίας να κάνει μπάνιο μέσα σε αυτό.

Πίσω στον 20ό αιώνα και πιο συγκεκριμένα στη δεκαετία του 1950, ο ακαδημαϊκός Κλάιβ ΜακΚέι ξεκίνησε να κάνει πειράματα με μεταγγίσεις αίματος σε αρουραίους.

Διαστάσεις αστικού θρύλου έχουν λάβει παράλληλα τα τελευταία χρόνια και οι αιματολογικές συνήθειες διαφόρων διασήμων. Ο Κιθ Ρίτσαρντς, κιθαρίστας των Rolling Stones, λέγεται πως κρατιέται ζωντανός (παρά τον έκλυτο βίο του και τις καταχρήσεις) χάρη στις συχνές μεταγγίσεις «καθαρού» αίματος. Οσο για τον πάλαι ποτέ ηγέτη της Βόρειας Κορέας Κιμ Γιονγκ Ιλ, αυτός λέγεται πως προσπαθούσε να κρατηθεί νέος... με αίμα από παρθένες.

ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ
Εϊμι Γουέιτζερς

Η βιολόγος από το Χάρβαρντ 
Καθηγήτρια βιολογίας με ειδίκευση και μακρά πείρα στη μελέτη των βλαστοκυττάρων, η 41χρονη Εϊμι Γουέιτζερς αποτελεί μέλος των ομάδων του Χάρβαρντ που υπογράφουν δύο από τις συνολικά τρεις άκρως εντυπωσιακές έρευνες που είδαν το φως της δημοσιότητας την Κυριακή. Πριν από περίπου 10 χρόνια, η Αμερικανίδα ήταν μέλος μιας άλλης ομάδας, τότε του Πανεπιστήμιου Στάνφορντ, η οποία επίσης είχε ξεκινήσει να κάνει πειράματα (επί της ουσίας να ξαναδοκιμάζει παλαιότερα πειράματα που είχαν αρχίσει τη δεκαετία του 1950) μεταγγίζοντας αίμα από νέα ποντίκια σε γηραιότερα.

Ηδη από το 2005, οι επιστήμονες είχαν δείγματα πως οι εν λόγω μεταγγίσεις αναζωογονούν τα γηραιά πειραματόζωα-αιμολήπτες.

Πίσω στο παρόν, η Γουέιτζερς παρουσιάζεται αισιόδοξη για το ενδεχόμενο εφαρμογής της ίδιας μεθόδου αναζωογόνησης και σε ανθρώπους. «Πιστεύουμε πως τα ίδια αποτελέσματα θα μπορούσαν να μεταφερθούν και σε ανθρώπους», σχολιάζει η ίδια στην εφημερίδα «Guardian».

Το εντυπωσιακότερο δε, σύμφωνα με όσα δηλώνει η Αμερικανίδα στους «New York Times», είναι πως το αίμα θα μπορούσε ίσως να εξελιχθεί σε «φάρμακο» για όλα, «και για τους μυς, και για την καρδιά και για τον εγκέφαλο».